UPI Rules From 1st August 2025:

1 ऑगस्ट 2025 पासून लागू झालेल्या UPI नियमांमुळे डिजिटल पेमेंट्स अधिक सुरक्षित व जलद! बॅलन्स चेक, ऑटोपेमेंट आणि ट्रान्झॅक्शन स्टेटसवरील नव्या मर्यादा जाणून घ्या.

1 ऑगस्ट 2025 पासून लागू होणारे नवे UPI नियम जाणून घ्या.

भारतातील डिजिटल पेमेंट्सचे प्रमुख साधन असलेल्या युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) मध्ये 1 ऑगस्ट 2025 पासून महत्त्वपूर्ण बदल लागू झाले आहेत. नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने हे नवे नियम लागू केले असून, याचा उद्देश UPI प्रणाली अधिक सुरक्षित, कार्यक्षम आणि जलद बनवणे आहे. जर तुम्ही PhonePe, Google Pay, Paytm किंवा BHIM सारख्या UPI app, चा वापर करत असाल, तर हे नवे नियम तुमच्या दैनंदिन व्यवहारांवर थेट परिणाम करणार आहेत. या ब्लॉगमध्ये आपण 1 ऑगस्ट 2025 पासून लागू झालेल्या UPI नियमांबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.

UPI नियमांमध्ये का बदल करण्यात आले?

UPI प्रणाली भारतातील डिजिटल पेमेंट्समध्ये क्रांती घडवून आणणारी ठरली आहे. जून 2025 मध्ये UPI वर 18.4 अब्ज व्यवहार झाले, ज्याची किंमत 24.04 लाख कोटी रुपये होती. दररोज सुमारे 613 दशलक्ष व्यवहार होत असल्याने UPI प्रणालीवर प्रचंड दबाव येत आहे. विशेषतः पीक अवर्समध्ये (सकाळी 10 ते दुपारी 1 आणि संध्याकाळी 5 ते रात्री 9:30) सर्व्हरवर ओव्हरलोडमुळे व्यवहार अयशस्वी होण्याच्या किंवा विलंब होण्याच्या तक्रारी वाढल्या होत्या. या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी आणि फसवणुकीचा धोका कमी करण्यासाठी NPCI ने नवे नियम लागू केले आहेत.

1 ऑगस्ट 2025 पासून लागू झालेले UPI नियम.

NPCI ने UPI प्रणालीच्या कार्यक्षमतेसाठी खालील सात प्रमुख बदल लागू केले आहेत. हे बदल तुमच्या दैनंदिन व्यवहारांवर कसा परिणाम करतात, हे जाणून घ्या.

• बॅलन्स चेकवर मर्यादा आता तुम्ही प्रत्येक UPI app वर दिवसात फक्त 50 वेळा बॅलन्स चेक करू शकता. ही मर्यादा फक्त तुम्ही स्वतःहून केलेल्या बॅलन्स चेक विनंत्यांसाठी आहे. याशिवाय, UPI app आता बॅकग्राउंडमध्ये स्वयंचलित बॅलन्स चेक करू शकणार नाहीत. प्रत्येक व्यवहारानंतर तुमचे अपडेटेड बॅलन्स स्क्रीनवर दिसेल, ज्यामुळे वारंवार बॅलन्स चेक करण्याची गरज कमी होईल.
• लिंक्ड खात्यांची माहिती पाहण्याची मर्यादा तुमच्या मोबाइल नंबरशी लिंक असलेल्या बँक खात्यांची यादी (List Account API) पाहण्याची मर्यादा आता दिवसात 25 वेळा निश्चित करण्यात आली आहे. यामुळे सिस्टमवरील अनावश्यक दबाव कमी होईल आणि व्यवहार अधिक जलद होतील.
• ऑटोपेमेंटसाठी नॉन-पीक अवर्स UPI ऑटोपेमेंट, जसे की वीज बिल, OTT सबस्क्रिप्शन, EMI किंवा SIP, आता फक्त नॉन-पीक अवर्समध्ये प्रक्रिया केले जाईल. नॉन-पीक अवर्स म्हणजे पहाटे 12 ते सकाळी 10, दुपारी 1 ते 5 आणि रात्री 9:30 नंतर. जर ऑटोपेमेंट पीक अवर्समध्ये शेड्यूल असेल, तर ते या वेळेनंतर किंवा आधी प्रक्रिया केले जाईल. याशिवाय, ऑटोपेमेंट अयशस्वी झाल्यास फक्त तीन रिट्राय (एकूण चार प्रयत्न) मिळतील.
• पेमेंट स्टेटस चेकवर मर्यादा जर तुमचा UPI व्यवहार ‘पेंडिंग’ किंवा ‘प्रोसेसिंग’ मध्ये असेल, तर तुम्ही त्याचा स्टेटस फक्त तीन वेळा चेक करू शकता, आणि प्रत्येक प्रयत्नात 90 सेकंदांचे अंतर असणे आवश्यक आहे. यामुळे सर्व्हरवरील अनावश्यक विनंत्या कमी होऊन व्यवहार जलद होतील.
• प्राप्तकर्त्याचे नाव दिसणे आता प्रत्येक UPI व्यवहारापूर्वी प्राप्तकर्त्याचे नाव स्क्रीनवर दिसेल. यामुळे चुकीच्या व्यक्तीला पैसे पाठवण्याचा धोका कमी होईल आणि फसवणुकीपासून संरक्षण मिळेल.
• API रिस्पॉन्स टाइम कमी UPI API जसे की व्यवहार सुरू करणे किंवा पत्त्याची पडताळणी, यांचा रिस्पॉन्स टाइम आता 30 सेकंदांवरून 10 सेकंदांपर्यंत कमी करण्यात आला आहे. यामुळे व्यवहार अधिक जलद आणि विश्वासार्ह होतील.
• पेमेंट ॲग्रीगेटस वर काही बँका, जसे की ICICI, Yes Bank आणि Axis Bank, पेमेंट ॲग्रीगेटस वर UPI व्यवहारांसाठी 0.02% ते 0.04% शुल्क आकारणार आहेत. याचा थेट परिणाम सामान्य वापरकर्त्यांवर होणार नाही, परंतु व्यापारी आणि पेमेंट अॅग्रिगेटर्सवर याचा परिणाम होऊ शकतो.

या बदलांचा तुमच्यावर काय परिणाम होईल?

जर तुम्ही UPI चा नियमित वापर करत असाल, तर हे नवे नियम तुमच्या सवयींवर थोडासा परिणाम करू शकतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही वारंवार बॅलन्स चेक करत असाल, तर तुम्हाला 50 वेळेच्या मर्यादेची सवय करावी लागेल. ऑटोपेमेंट वापरणाऱ्यांना त्यांचे शेड्यूल नॉन-पीक अवर्सनुसार समायोजित करावे लागेल. तथापि, हे बदल तुमच्या व्यवहारांना अधिक सुरक्षित आणि जलद बनवतील. सामान्य वापरकर्त्यांना त्यांच्या app मध्ये कोणतेही बदल करण्याची गरज नाही, कारण ही अंमलबजावणी UPI app आणि बँकांकडून स्वयंचलितपणे केली जाईल.

UPI नियमांचे भविष्यातील फायदे.

हे नवे नियम UPI प्रणालीला दीर्घकालीन स्थिरता आणि कार्यक्षमता प्रदान करतील. सिस्टमवरील दबाव कमी झाल्याने व्यवहार अयशस्वी होण्याचे प्रमाण कमी होईल. तसेच, प्राप्तकर्त्याचे नाव दाखवण्यामुळे फसवणुकीचे प्रमाण कमी होईल. UPI आता सिंगापूर, UAE आणि फ्रान्ससह आठ आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांमध्ये कार्यरत आहे, आणि हे बदल UPI चा जागतिक विस्तार सक्षम करतील.

तुम्ही काय करावे?

• तुमचे UPI app नेहमी अपडेट ठेवा.
• बॅलन्स चेक आणि ट्रान्झॅक्शन स्टेटस चेक करताना मर्यादांचे पालन करा.
• ऑटोपेमेंट शेड्यूल नॉन-पीक अवर्समध्ये आहे याची खात्री करा.
• व्यवहारापूर्वी प्राप्तकर्त्याचे नाव काळजीपूर्वक तपासा.

निष्कर्ष.

1 ऑगस्ट 2025 पासून लागू झालेले UPI नियम डिजिटल पेमेंट्सला अधिक सुरक्षित, जलद आणि विश्वासार्ह बनवण्यासाठी डिझाइन केले गेले आहेत. बॅलन्स चेक, ऑटोपेमेंट आणि ट्रान्झॅक्शन स्टेटस चेक यासारख्या मर्यादांमुळे सुरुवातीला काही अडचणी वाटू शकतात, परंतु यामुळे सिस्टमची कार्यक्षमता वाढेल आणि फसवणुकीचा धोका कमी होईल. जर तुम्ही UPI वापरकर्ते असाल, तर या नव्या नियमांबद्दल जागरूक राहणे आणि त्यानुसार तुमच्या सवयी समायोजित करणे महत्त्वाचे आहे. तुमच्या डिजिटल पेमेंट्सचा अनुभव अधिक चांगला करण्यासाठी NPCI चे हे पाऊल नक्कीच फायदेशीर ठरेल.